2020-lååǥǥ geopoliittlaž jâddõõǥǥ sueiʹmkrõʹstte še Sääʹmjânnma militarisaatio mieʹldd. Lääʹddjânnam da Ruõcc Nato-vuäzzlažvuõđi di USA:in čuõlmmâm DCA-suåppmõõžži mieʹldd Sääʹmjânnmest lokku vääʹldǩani Kuâlõõǥǥ njarggjânnam nårrai ååʹn õhttnaž vuʹvdd, koʹst sääldatlaž vaalmâšvuõđ ravveet riikkraaji rââst. Veâl ååʹn muuttâs kuâsttai jeäʹrben väinnharjjtõstoiʹmmjummuž lâssnummšen di ođđ raajjâm- da infrastruktuurhaʹŋǩǩõssân.
Militarisaatio vaaikat alggmeer kulttuuʹre, jieʹllemvuõʹjjid da vuõiggâdvuõđi teâuddjummša Lääʹddjânnmest. Lappi universiteeʹtt professor Laura Junka-Aikio täʹrǩstââll täid vaaiktõõzzid säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio rajjum pååđčiõlǥtõõzzâst.
Junka-Aikio viiʹttai teeʹrmin militarisaatio nuʹtt mäddpeälštummša õhttneei täävtõõzzi pâjjnummša tuʹmmstõktuâjast ko še sääldatlaž mäddâânnmõõžž lâssnummša. Son teäddat što säʹmmla jueʹǩǩe huõl meersaž staanvuõđâst, leâša militarisaatio pohtt säʹmmlai jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ ǩiõččâmkuuʹlmest še miârkteei vaʹǯǯtõõzzid. Čiõlǥtõõzz mieʹldd säʹmmlai miõlâst huõl counni ääʹšš lie jeäʹrben juʹn põõššjen šõddâm saǥstõõllâm- da õhttsažtoiʹmmjem-mõõntõõllmõõžži åålǥpeälla kuâđđmõš mäddpeälštummša õhttneei tuʹmmstõõǥǥi da tååimai õhttvuõđâst di ǩeâštʼtõõlli mäddâânnmõõžž šõddeei hääit äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvuõʹjjid.
-Čiõlǥtõs taʹrjjad ođđ konkreettlaž teâđ tõʹst, mäʹhtt muttâz lie juʹn vaaiktam säʹmmlaid. Tõt eʹtǩǩad vieʹltʼteʹmes tååimaid, što muttâz jie vueʹzzsteez jåʹttlââttče Sääʹmjânnam kolonisaatio, assimilaatio da äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvuõʹjji vuâlasvuejjmõõžž, Junka-Aikio ǩeeʹrjat.
Laura Junka-Aikio pååđčiõlǥtõs ”Sääʹmjânnam militarisaatio vaaiktõõzz alggmeer kulttuuʹre, jieʹllemvuõʹjjid da vuõiggâdvuõđi teâuddjummša Lääʹddjânnmest” õlmstââʹttet Ruäʹvnjaarǥâst 3.9.2025 čiâss 13-15 Lappi universiteeʹtt lõõnjâst B127.
Čiõlǥtõõzz õlmstââʹttet Riikksuåvtõõzz neʹttseeidain 3.9. čiâss 8.
Čiõlǥtõs lij vueʹssen Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio pååđčiõlǥtõõzzi rääidast. Komissio tuâjjan lij čiõlǥted säʹmmlai ǩiõččlâʹsttem čårstummuž da assimilaatio di puʹhtted ouʹdde kuånstid suåvâdvuõđ raajjâm diõtt alggmeer säʹmmlai da Lääʹddjânnam riikk kõõskâst. Teâđ komissiooʹje valmštõllum čiõlǥtõõzzin käunnʼje neʹttseeidain https://sdtsk.fi/julkaisut/.
Lââʹssteâđ
Komissaar Hannele Pokka
hannele.pokka(a)sdtsk.fi
Väʹlddpiisar Ulla Aikio-Puoskari
ulla.aikio-puoskari(a)sdtsk.fi
Saakkeemplaaneei Mira Pohjanrinne
mira.pohjanrinne(a)sdtsk.fi