Sääʹm museotäʹvvri maacctummuš sääʹmõutstõõzzid puʹrǧǧad koloniaalʼlaž rajjsid di teâudd tuõttvuõtt- da suåvâdvuõtt-tuâj riikk da alggmeer kõõskâst. Tän vääras Lääʹddjânnam oʹdinakai sääʹm-museo, Siida Aanrest, taarbaš lââʹzz resuursid. Siida lij norldõõǥǥees peäʹlnn še Tâʹvvjânnmi šuurmõs sääʹm-museo.
Filosofia dåhttar Eeva-Kristiina Nylander täʹrǩstââll komissiooʹje tuejjuum čiõlǥtõõzzstes sääʹm ǩiõtt-tuâj, koon seeiltet museonorldõõǥǥin, miârktõõzz di tõn, mäʹhtt täʹvvri maacctummuš vaaikat sääʹmõutstõõzzid. Čiõlǥtõõzz õlmstââʹttet Teams-webinaarâst neljdpeeiʹv 20.2. čiâss 12 ääʹljeeʹl.
Nylandeeʹr mieʹldd ǩiõtt-tuâj vueiʹtet vueiʹnned säʹmmlai obbvälddsaž kulttuurlaž teâttvuâđđan, kååʹtt âânn seʹst aʹrbbjum teâđ da tääid, sääʹm filosofia di tiudd maaiʹlmkoov. Čiõlǥtõs ääʹvad, måkam tobddi da proseeʹss jåttje, ko sääʹmõutstõõzz peäʹsse vueiʹnned da ǩiõččlâʹstted tõin ääiʹjben meädda vikkum täʹvvrid. Nylandeeʹr miõlâst museoǩiõtt-tuâjj vuäitt toiʹmmjed še tuõttvuõtt- da suåvâdvuõtt-tuâj neävvan.
Vuõlttõsukkeei, paapp, tuʹtǩǩeem-maatkčeei, veʹrǧǧoummu, ämmatnallšem noorri da tuʹtǩǩeei lie 1600-lååǥǥ rääʹjest noorrâm säʹmmlai kulttuurääʹrb Tâʹvvjânnmi da Euroopp museoid da tuʹtǩǩeemstroiʹttlid. Euroopplaž museomaaiʹlmest lij kuuitâǥ mõõnni iiʹjji ääiʹj älggam repatriaatio leʹbe kulttuurääʹrb maacctummuž äiʹǧǧpââʹjj, koon diõtt sääʹmtäʹvver mäʹcce še sääʹm-museoid.
– Määŋgčueʹđekksaž kolonialiism seuʹrrjõssân maaiʹlmest lie jiânnai meer, kook kaiʹbbje koʹrjjummuž da puârrnummuž. Tän tuâjast museotäʹvvrin lij miârkteei rool, ceälkk Nylander.
Museoǩiõtt-tuâj mäccmõš ij leäkku Nylandeeʹr mieʹldd puuttâmsââʹjj, peʹce ođđ äiʹǧǧpââʹj algg. Son vuâmmšâtt, što Lääʹddjânnmest taarbšet ååʹn konkreettlaž tååimaid Sääʹm-museo Siida repatriaatiotuâj resursâʹsttem diõtt.
– Museo tuâjjkovv lij määŋgi täʹvvermaacctummši mieʹldd veiddnam tõn diõtt, ko repatriaatio- da õutstõstuõjju âlgg saʹtssjed viõkkšubun da oummuid âlgg taʹrjjeed vuäittmõõžž tobdstõõttâd kulttuurärbbseez. Museo väiʹvvad resurssvääʹnn, kååʹtt vaigsmâtt täi tååimai põõššjen mottmõõžž, Nylander ǩeeʹrjat tåimmeʹtǩǩõõzzines säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissiooʹje.
Õlmstâʹttemšõddmõš ougglõsõhttvuõđ pääiʹǩ ne 20.2. čiâss 12
Eeva-Kristiina Nylandeeʹr Sääʹmtäʹvvri mäccmõõžž leʹbe repatriaatio miârktõs da vueiʹttemvuõđ sääʹmõutstõʹsse -pååđčiõlǥtõõzz pukid äävas õlmstâʹttemšõddmõõžž riâžžât ougglõsõhttvuõđin Teams-webinaarân neljdpeeiʹv 20.2. čiâss 12–13.30. Šõddmõš lij lääʹddǩiõllsaž da tõn liântteet.
Šõddmõõžžâst lij paneeʹlsaǥstõõllâm, koozz vuässâʹtte Nylandeeʹr lââʹssen Lääʹddjânnam meersažmuseo pâʹjj-jååʹđteei Elina Anttila, Sääʹmteeʹǧǧ vs. saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso, Äʹvv Saaʹmi muʹzeei jååʹđteei Hanna-Maaria Kiprianoff di Sääʹm-museo Siida intendeʹntt Anni Guttorm. Saǥstõõllmõõžž jååʹđat komissaar Kari Mäkinen.
Pueʹtted tiõrvân!
Čiõlǥtõõzz õlmstââʹttet Riikksuåvtõõzz neʹttseeidain ne 20.2. čiâss 8:
- Eeva-Kristiina Nylander: Sääʹmtäʹvvri mäccmõõžž leʹbe repatriaatio miârktõs da vueiʹttemvuõđ sääʹmõutstõʹsse: https://urn.fi/URN:ISBN:978-952-383-623-5
Čiõlǥtõs lij vueʹssen Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio pååđčiõlǥtõõzzi rääidast. Komissio tuâjjan lij čiõlǥted säʹmmlai ǩiõččlâʹsttem čårstummuž da assimilaatio di puʹhtted ouʹdde kuånstid suåvâdvuõđ raajjâm diõtt alggmeer säʹmmlai da Lääʹddjânnam riikk kõõskâst. Teâđ komissiooʹje valmštõllum čiõlǥtõõzzin käunnʼje neʹttseeidain https://sdtsk.fi/julkaisut/.
