Sámi sosiolingvistihka professor Annika Pasanen Sámi allaskuvllas gieđahallá komišuvdnii dahkkojuvvon čielggadeamis Suomas hubmojuvvon sámegielaid giellamolsunhistorjjá, muhto maiddái fenomenaid ja guovddáš áššiid, mat váikkuhit dálá dillái ja gielaid ealasvuhtii. Pasanen čalmmustahttá jearaldagaid, mat laktásit sámegielaid ja daid hubmi servošiid viiddes nuppástussii ja servošiid doaladumiide dan guovdu.
– Sámegielat, mat hubmojuvvojit Suomas, ellet fámolaš ealáskeami ja ovdáneami áigodaga. Dáid dálá dili báidnet goittotge maiddái viiddes giellamolsuma váikkuhusat, máŋggalágan ja muhtumassii latnjalas proseassat, mat hábmejit giela ealasvuođa, sosiolingvisttalaš dilit, mat spiehkkasit nuppiineaset sakka ja dárbbut iešguđet sámegielat servošiin, Pasanen čállá.
Sámegielaid boahtteáiggi dárkkodettiin Pasanen čalmmustahttá guovddáš áššin sámegielaid sirdašuvvama bearrašiin, gielaid ealasvuođa sámiid ruovttuguovllus ja dan olggobealde, dárbbu stáđđáseappo giellaplánemii go dál, ja maiddái árrabajásgeassima ja oahpahusa rolla. Dasa lassin Pasanen dárkkoda bargofámu ja sámegielat bálvalusaid boahtteáiggi. Ovdan loktana maid davvisámegiela ovdáneapmi iešguđet stáhtaid guovllus. Loahpas Pasanen evttoha giellapolitihkalaš vugiid, maid bokte sáhttá lasihit sámegielaid ealasvuođa.
Pasanen deattuha, ahte buot Suomas hubmojuvvon sámegielat ellet fámolaš ealáskeami ja ovdáneami áigodaga, muhto dat leat liikká ain áitatvuložat. Daid ealasvuođa nannen eaktuda beaktilis ja suvdilis giellaplánema, mat eai dálá dilis ollašuva.
Bures boahtin Sápmelaččaid gielalaš assimilašuvnna, ceavzima ja ođasmuvvama proseassat Suomas -sierračielggadeami almmustahttindilálašvuhtii, mii lágiduvvo Teams-webináran bearjadaga 23.5.2025 dii 10–12. Dilálašvuohta lea suomagielat ja dan sáhttá geahččat maŋŋegihtii.
Prográmma
- 10:00 Dilálašvuođa rahpan, komissára Anni-Siiri Länsman
- 10:05 Sierračielggadeami ovdanbuktin, Annika Pasanen
- 10:30 Panelaságastallan
Dilálašvuohta nohká maŋemustá diibmu 12:00.
Panelaoasseváldit
- Marja-Liisa Olthuis, Anarâškielâ servi ry ságajođiheaddji
- Tauno Ljetoff, Sámediggi
- Irja Seurujärvi-Kari, Universitehta lektor emerita, Boarrásut dutki, Álgoálbmotdutkamuš, Helssega Universitehta
- Mika Saijets, Sámi Giellagáldu direktevra
Lieggasit bures boahtin Teams-dilálašvuhtii!
Čielggadeapmi almmustahttojuvvo Stáhtaráđi neahttasiidduin be 23.5. dii 8:
- Annika Pasanen: Sápmelaččaid gielalaš assimilašuvnna, ceavzima ja ođasmuvvama proseassat Suomas. https://urn.fi/URN:ISBN:978-952-383-928-1
Čielggadeapmi lea oassi Sámiid duohtavuohta- ja soabadankomišuvnna sierračielggademiid ráiddus. Komišuvnna bargu lea čielggadit sámiid vásihan vealaheami ja assimilašuvnna ja ovdanbuktit vugiid hukset soabadeami eamiálbmot sápmelaččaid ja Suoma stáhta gaskkas. Dieđut komišuvdnii ráhkaduvvon čielggademiin gávdnojit neahttasiidduin https://sdtsk.fi/julkaisut/.